Hayat bir gün size de bir fırçasını fırlatacak – buna hiç şüphe yok. Sigortalı olsanız da olmasanız da.
sigorta ile ilgili bilmeniz gereken her şey, sgk, emeklilik, hayat sigortası, trafik, kasko, deprep, yangin, BES ve diğer sigorta türleri ve tanımları, fiyat ve tavsiyeleri
Sigorta sizi tıbbi masraflar gibi beklenmedik masraflardan korur . Çoğu insan sigortanın önemli olduğunu biliyor. Ama herkes farklı sigorta türlerini ve nasıl yardımcı olabileceklerini bilmiyor. Sigorta türleri ve faydalarını öğrendikten sonra, hayatınızın hangi kısımları daha çok riskli olduğunu farkedersiniz. Sonra o risklere karşı doğru sigorta türünü seçip hayatınızı güvence altına alırsınız.
Bazı yaygın sigorta türleri şunlardır:
- Sosyal ve Özel Sigortalar
- Hayat Sigortası
- Sağlık sigortası
- Bireysel Emeklilik türleri
- Zorunlu Trafik Sigortası
- Kasko araç sigortası
- Ev ve konut sigortaları
- Mesleki Sorumluluk sigortası
1- Sosyal ve Özel Sigortalar
Bazen Sosyal(kamu) ve Özel sigorta arasında bir ayrım yapılır. Kamu (veya sosyal) sigorta, hükümet planları aracılığıyla finanse edilen Sosyal Güvenlik, Sağlık, geçici sakatlık sigortası ve benzerlerini içerir. Özel sigorta planları, bunun tersine, özel şirketler veya kuruluşlar tarafından sunulan her türlü kapsamdır. Bu bölümün odak noktası özel sigortadır.
2- Hayat sigortası
Hayat sigortası, ölümünüzde ailenize veya diğer bazı hak sahiplerine hizmet sağlar. aynı zamanda hayat sigortası ödemelerin bir kısmını vergi yükümlülüğünüzden düşebilirsiniz. hayat sigortası pirimleri genelde yıllık ödenir. sadece hayatı kaybetmek değil başka kalıcı maluliyet gibi riskleri de kapsayabilir
İki genel tür mevcuttur:
- yıllık hayat sigortası: bu sigorta türünün 1 yıl süresi olur. 1 Yıl içerisinde kendinizin ölüm riskine karışı ayilenizi maddı bakımdan koruyabilirsiniz. Bu sigorta teminatına başka kapsamlar(maluliyet, işsizlik vesaire gibi) da eklene bilir. Bu sigorta aynı zorunlu trafik sigortası veya kasko gibidir. Yani pirim ödediğiniz süre içinde hayatınızı kaybettiğiniz durumda teminat öder, yoksa ödediğiniz pirmler boşa gider. Ama karşılığında Teminata kıyasla daha az prim ödersiniz. Örneğin 100000 tl teminat beklentisini 1 yıllık hayat sigortası için, 1000 tl gibi bir prim ödeyerek elde edebilirsiniz. Kısacası Yıllık Hayat sigortası ile küçük fiyatlar ile yüksek teminatlar satın alabilirsiniz.
- Prim İadeli Hayat Sigortası: Prim iadeli hayat sigortası uzun müddetli bir sigortadır. Bu sigorta genelde 12 yıl bazında olur. Kısacası düzenli prim ödediğiniz sırada hayatınızı kaybetseniz ise, sigorta şirketiniz ailenize veya poliçede belirlenen kişiye verir. Ama 12 yıl ‘dan sonra hala hayattasınız ise ödediğiniz primleri topluca geri alabilirsiniz. Çoğu sigortacılar, paranın değeri enflasyona karşı korunması için genelde dolar cinsinden pirim alırlar. Örnek olarak, 12 yıl 100000$ teminatlı prim iadeli hayat sigortası fiyatları, süre sonunda pirim almak istiyorsunuz. Bu durumda yılda 3500$ gibi bir para ödemeniz gerekiyor. Yani 12 yıl içerisinde toplam 40000 – 45000 dolar arası. Bu süreçte 11000$ vergiden kar edebilirsiniz. Yani aslında toplam 32000 dolar gibi bir prim ödüyorsunuz. Süreç içerisinde hayatınızı kaybedersiniz, şirketiniz ailenize 100000$ tazminat öder. Ancak sağ kalırsınız ise ödediğiniz 45000$ pirimin tamamını kendiniz alırsınız.
3- Sağlık sigortası
SGK Genel sağlık sigortası kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, ifade etmektedir. SGK sigortalı biri hastalık durumunda devlet hastanelerine giderse tamamen ücretsiz hizmet alır. Ama anlaşmalı özel hastanelere giderse, ücretin bir kısmını SGK öder ama daha çok kısmını(aşağı yukarı %70 gibi) fark ücreti olarak kendisi öder. Bu oran hastane ve branşlarda farklılık gösterebilir. Hangi hastanede ne kadar oranda ödemek gerekiyor sorusunun cevabını, özel hastane ilave ücret hesaplam sitesinden öğrenebilirsiniz. SGK sigotanız olsa da olmasa da sağlık ile ilgili başka sigorta türleri de var : tamamlayıcı sağlık sigortası, özel sağlık sigorta, seyahat sigortası ve …
Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK)
SGK sigortalıları 4 çeşit olur ve 4A, 4B, 4C ve 4D olarak adlandırılır:
- 4A: Eski adı ile SSK olanlara denir. Bir işyerinde süzleşmeli olarak çalışan kişilerin sağlık sigortasıdır. 4A sigortası çeşitli ayakta ve yatarak tedavi masraflarını karşılar. Aynı anda emeklilik, işsizlik, geçici iş göremezlik gibi durumlarda teminat öder. 4A sigortalılar, Normal Şartlarda Ne Zaman Emekli Olabilirim? Sorusunun cevabını e-devlet sisteminden öğrenebilirler.
- 4B: Eski adı ile bağ-kur olarak tanınan sigortanın adıdır. Bağkur sigortalıları esnaf, tacir ve serbest mesleki olan ve kendisi kendinin patronu olanlardı. Bunlar sigorta pirimini kendileri öder. Biraz farklı olsada, aynı 4A sigortalılar gibi sağlık hizmetleri ve emeklilikten faydalanabilirler. Sadece işsizlik maaşı alamazlar.
- 4C: eskiden Emekli Sandığı adı ile bilinmekteydi. 1 yıldan daha az çalışan veya mevsimlik olarak çalışan kişiler 4C sistemine bağlıdır.
- 4D: 4A, 4B ve 4C dışında günlük veya 6 aydan az süre ile çalışanları kapsayan sigorta çeşididir.
Tamamlayıcı Sağlık sigorta
Tamamlayıcı sağlık sigortası: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sigortanız var. Ama özel hastanelerde fark ücreti vermek istemiyorsunuz ise Tamamlayıcı Sağlık sigortası yaptırabilirsiniz. Bu sigorta türü ile sadece SGK geçerli olan hastaneler ve sağlık kurumlarını kullanabilirsiniz. Benzer şekilde girişiniz SGK’lı olarak yapılmalıdır, bu şekilde ücretin SGK oranını sgk öder. Kalan fark ücretini tamamlayıcı sigorta yapan sigortacı firma öder. Tamamlayıcı sağlık sigortası, yatarak tedavi, ayakta tedavi ve doğumu kapsayan farklı paketleri oluyor. Örnek olarak 1 yıllık limitsiz yatarak tedavi ve 10 tane ayakta tedavi kapsayan sigortanın fiyatları ve yıllık primi 1500 – 2000 tl arasında olur.
Özel sağlık sigortam
Bu sigorta SGK’lı olmayanlar veya SGK’nın geçerli olmadığı yerlerde ve kapsamadığı alanlarda sağlık hizmeti almak içindir. Özel sağlık sigortası genelde daha kapsamlıdır. Yani SGK anlaşması olmayan hastane ve sağlık kurumlarının bir çoğunda da geçerlidir. Aynı anda ek prim ödeyerek yurt dışında da kullana bilirsiniz. Fakat dikkat edin ki Özel sağlık sigortası ile tam ücretsiz hizmet almıyorsunuz. Aynı SGK sağlık sigortası gibi ücretin bir kısmını sigortacı şirket öder. Ama sizde fark ücreti ödersiniz fakat bu oran SGK’a kıyasla daha azdır. Örneğin SGK ile özel hastaney gittiğinizde ücretin %70’ni ödersiniz ama Özel sigorta kapsamında bu oran %20 gibidir. Özel sağlık sigortasının kapsadığı alanlar ile ilgili çok farklı prim hesaplamaları oluyor. Fiyatları ve yıllık primleri 1000 liradan başlar 20000 lira kadar çıkar.
Seyahat sağlık sigortam
Seyahat sigortası ile yurt içi ve yurt dışı seyahatlerde kendinizi güvence altına alabilirsiniz. Çeşitli risk durumlarında, güvence altına alınırsınız. Örneğin sağlık sorunu ve hastalık, kaza, bagaj kaybı, uçak biletinin iptali ve ya gecikmesi gibi risklere karşı güvence altına alınırsınız. Seyahat sağlık sigortası özellikle yurt dışı seyahatlerde vize almak için gereklidir. Fiyat olarak 10 günlük bir seyahat sigortası fiyatları, için avrupa ülkelerine 120 tl ödersiniz. Ama tüm dünya için 200 tl gibi bir fiyat ödemeniz gerekiyor.
4- Bireysel Emeklilik türleri
Bireysel Emeklilik Sistemi(BES): Çalışan ve ya çalışmayan herkesin yaşlandıktan sonra beklediği hayat kalitesini güvence altın bir sigorta türüdür. Bu sistem ile aylık prim ödeniyor, ödenen primlere ek %25(2022’de %30 odu) devlet payı ekleniyor. Öte yandan toplam paralar farklı yatırım fonlarında değerlendiriliyor. Genelde 10 yıl süre ile oluyor. Süre sonunda ödediğiniz primler+devlet payı+ yatırım fonlarından elde edilen gelirler, topluca size veriliyor. İsterseniz onu topluca alırsınız veya sigortacı şirket ile anlaşarak maaş şeklinde alabilirsiniz. Bu sistem Prim İadeli Hayat Sigortası ile benzerliği olsada, bir çok bakımdan farklıdır. Kısacası prim İadeli Hayat Sigortası bir sigorta aracıdır. O yüzden ödediğiniz ilk yılda bile hayatınızı kaybetseniz yine de ayileniz teminatın tümünü alır. Ama süre sonunda hayatta olursunuz ise sadece ödediğiniz primi(dolar cinsinden) geri alırsınız. Bireysel Emeklilik sistem(BES) aslında bir tasarruf sistemidir. Ne kadar prim ödersiniz o kadar tasarruf etmiş olursunuz. Ek olarak devlet payı %30 ve yatırım fonlarından kazandığınız parayı da elde etmiş olursunuz.
5- Zorunlu Trafik Sigortası
Araba kullanan herkes kaza yapabilir. Özellikle kaza zamanı, kendimizde veya kendi aracımızda meyadana gelen hasardan çok karşı tarafın aracına veya aractaki insanlara gelen hasar başımızı derde sokar. Peki bir araba kazası durumunda ne yapılması gerekiyor? Bu sorunun maddi kısmını gidermenizi için Zorunlu Trafik sigortası satın almanız gerekiyor. Trafik sigortanız varsa trafik sigortası genel şartları çerçevesinde, hasar tespit tutanağı tutarsınız veya sbm mobil uygulaması kullanarak, kazayı sigorta şirketine bildirirsiniz. Sonuçta kusurlu tarafın sigortası karşı tarafta meydana gelen maddi ve bedeni zararları karşıla. Bu sayde sigorta yaptırarak karşı taraf için güvence sağlanır. O yüzden bu sigorta tüm trafike çıkan araçlar için zorunludur.
6- Kasko araç sigortası
Kasko Zorunlu trafik sigortasının tersidir. Yani her türlü araç kazasında, karşı taraf yoksa veya karşı taraftan kaynaklı kaza değilse, sizin uğradığınız hasarı karşılar. Sadece kaza değil, afet durumları, çalınma ve buna benzer gibi olaylarda karşılaştığınız hasarlar da kasko tarafından karşılanır ve hasarın maddi kısmı size ödenir.
7- Ev ve konut sigortaları
Yangın sigortası
Bu sigorta ile yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin sigortalı mallarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar teminat altına alır. Yangın Sigortası, Yangına sebebiyet vermiş olsun, olmasın; grev, lokavt, kargaşalık veya halk hareketleri sırasında meydana gelen olaylarda meydana gelen bütün zararlar teminat altına alır. Aynı şekilde bu olayları önlemek ve etkilerini azaltmak üzere yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler sonucu sigortalı şeylerde doğrudan meydana gelen bütün zararları da kapsar.
Zorunlu Deprem DASK
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile depremin maddi zararlarını nakit olarak karşılar. Hatta deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami ve yer kaymasının doğrudan neden olacağı maddi zararları da karşılar. Fakat bu zararları, poliçenizde belirttiğiniz mallar ve limitler dahilinde nakit olarak karşılar. Aynı şekilde binanız tamamen ya da kısmi olarak zarar görmüş olsa da teminat altındadır.
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile olası bir deprem felaketinden sonra, sigorta sahiplerinin hayatlarına kaldığı yerden yeniden güvenle devam edebilmelerini amaçlar.
“Deprem geçecek, hayat devam edecek…” diyen DASK her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre belirlediği azami bir tutarda teminat sağlar. DASK tarafından verilen azami teminat tutarı, 01 Ocak 2021 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 268 Bin TL’dir.
Azami teminat tutarı tespit edilirken, yıkılan meskenin yeniden inşa edilmesinin maliyeti (arsa değeri hariç) dikkate alınır. Sigortalının teminat tutarı (sigorta bedeli) -azami teminat tutarını geçmemesi koşuluyla belirlenir. Yani meskenlerinin büyüklüğüne ve yapı tarzına göre belirlenir.
Meskeninizin değeri DASK tarafından verilen azami teminat tutarını aşabilir. Bu durumda isteğe bağlı olarak, aşan kısım için sigorta şirketlerinden ek teminat alabilirsiniz. Bunun için özel sigorta şirketlerinden konut sigortanızın olması gereklidir.
8- Mesleki Sorumluluk sigortası
Mesleki Sorumluluk sigortası ile sigortalının poliçede belirtilen mesleki faaliyetindeki riskleri kapsar. Örneğin ilgili taraflarca konusu tarif edilerek sınırları çizilen mesleki faaliyetinde, meydana gelen kusurları karşılar. Aynı şekilde bir olay sonucu doğan ve sorumluluk hükümleri uyarınca tazmini sözleşme süresi içinde ya da sonrasında talep edilen zararlara karşı teminat öder. Sözleşme yapılmadan önce veya sözleşme yürürlükteyken meydana gelen olaylar, sadece sözleşme süresi içinde sigortalıya karşı doğabilecek taleplere karşı, sözleşmede belirtilen miktara kadar teminat verir.